İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Güçlü parti merkezinde düzenlediği basın toplantısında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın üçüncü Etlik Escort defa cumhurbaşkanı adayı olmasıyla ilgili Yüksek Seçim Konseyi’ne YSK itiraz edeceklerini duyurdu
Zorlu yaptığı açıklamada şunları söyledi
Bu hususta partimizin görüşü ve tutumu nettir Cumhurbaşkanının vazife mühleti ve seçimi ile Keçiören Escort ilgili olarak 1982 Anayasası’nın birinci hâlinde düzenleme ‘Bir kimse iki kere Cumhurbaşkanı seçilemez’ biçimindedir 2007 yılında 5678 Sayılı Kanun’daki değişiklikle Cumhurbaşkanının vazife mühletinin beş yıl olduğu ve bir kişinin en Kızılay Escort fazla iki sefer Cumhurbaşkanı olabileceğine ait kural Anayasa’ya girmiştir 2017 değişikliğinde de bu kurala dokunulmamıştır Tekrar Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu’nda da ‘Bir kimse en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilir’ kararı yer almıştır
Anayasa yapan irade bu süreçte tali değişiklikler gerçekleştirmiş olsa da cumhurbaşkanının iki kere seçilebilmesine ait rastgele bir değişiklik yapmayarak ve misyondaki cumhurbaşkanı ile ilgili bir süreksiz unsur koymayarak var olan kuralın devamlılığını kabul etmiştir Tersine bir yorum Anayasa yapan iradenin yerine geçmek manasına gelecektir Bu doğrultuda gerek anayasal devlet prensibi gerekse milletimize olan sorumluluğumuz yeterince Partimiz ismine Genel Sekreterimiz Uğur Poyraz bugün Yüksek Seçim Konseyine itiraz dilekçemizi vermiş olacaktır Böylece bu evrede Yüksek Seçim Heyeti kesin kararı verecektir
ORTADA İKİ BAŞKA KARAR VARSA İKİ FARKLI YÜRÜRLÜK TARİHİ VARDIR
ORTADA BİR DEĞİL İKİ KARAR VAR
Şentop un yeni makalesinde Kemal Başak ın yazısında ısrarla savunulan hukukumuzda bir kimsenin en fazla iki kere Cumhurbaşkanı seçilebileceği istikametinde bir kural bulunduğu ve bu kuralın 2017 yılında yapılan Anayasa değişikliğine bahis edilmediği görüşünün neden geçerli kabul edilemeyeceği Türk Hukuku nda kanunun ne manaya geldiğinden ve teknik manada Anayasa nın da bir kanun olduğundan başlanılarak tane tane anlatıldı Bu kapsamda makalede Şentop tarafından özetle Türk hukukunda kanun kavramıyla söz edilen hali manada kanun anlayışına uygun olarak yasama organı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kanun ismi altında ve kanun yapma yordamına uygun halde kabul edilip yürürlüğe konulan kural süreçlerdir Bu tanımlama çerçevesinde Türk Olumlu Hukukunda bir kimse en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilir formundaki cümleyi kanun haline getiren iki başka kanunun bulunduğu hususu tartışmasızdır Birinci olarak 31 10 2007 tarihinde yürürlüğe giren 5678 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Birtakım Unsurlarında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun un 4 üncü hususu Bir kimse en fazla iki sefer Cumhurbaşkanı seçilebilir kararını muhtevidir 5678 sayılı Kanun un değiştirdiği Anayasa nın 101 inci hususu daha sonra 2017 yılında 6771 sayılı Kanun la bir değişikliğe daha uğramıştır 6771 sayılı Kanun un 7 nci unsuru 2709 sayılı Anayasa nın 101 nci hususunu başlığıyla birlikte bütünüyle değiştirmiş bunu yaparken 101 inci maddeyi tekrar kaleme almış ve yine yazdığı 101 inci unsurda Bir kimse en fazla iki kere Cumhurbaşkanı seçilebilir cümlesine tekrar ikinci fıkranın ikinci cümlesi olarak tekrar yer vermiştir Bu silsilenin doğal sonucu şudur Türk olumlu hukukunda bugüne kadar yürürlük kazanan Bir kimse en fazla iki kere Cumhurbaşkanı seçilebilir halinde 2 Anayasa kuralı vardır Bir kimse en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilir cümlesi Türkiye Büyük Millet Meclisinde farklı tarihlerde 2 farklı Anayasa değişikliği kanunu teklifine husus edilmiş Anayasa Kurulu tarafından farklı tarihlerde 2 kez oylanmış ve kabul edilmiş tekrar Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Şurasında da farklı tarihlerde 2 sefer ayrı ayrı kapalı oylama ile kabul edilmiş ve son olarak biri 21 10 2007 tarihinde başkası birincisinden yaklaşık on sene sonra 16 04 2017 tarihinde olmak üzere farklı tarihlerde gerçekleştirilen 2 başka halkoylamasında Türk Milleti tarafından bir Anayasa kuralı olarak kabul edilmiştir halindeki değerlendirmelere yer verildi
Bu halde Türk Hukukunda bugüne kadar yürürlük kazanan “Bir kimse en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilir” şeklinde birbirinden farklı iki kural bulunduğunu ortaya koyan ve Kemal Başak’ın aksi istikametteki argümanlarını çürüten Şentop, bu durumun tüzel sonucunu ise şu halde açıkladı:
Türk olumlu hukukunda bir kimsenin en fazla iki kere Cumhurbaşkanı seçilebileceğine ait farklı ayrı iki kanun kararı varsa bunun doğal sonucu bu iki kanun kararının başka farklı iki yürürlük tarihinin bulunmasıdır Ayrıntılandırmak gerekirse Anayasa nın 101 inci hususunu değiştiren 5678 sayılı Kanun un 4 üncü unsurunun metnine dâhil olan Bir kimse en fazla iki sefer Cumhurbaşkanı seçilebilir kuralı 21 10 2007 tarihinde gerçekleştirilen halkoylaması sonucunda kabul edilmesinin akabinde 5678 Kanun un 4 üncü unsuru ile değişik Anayasa nın 101 inci hususunun öbür kararları ile birlikte 31 10 2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir Anayasa nın 101 inci unsurunu tekrar değiştiren 6771 sayılı Kanun un 7 nci unsurunun metnine dâhil olan ikinci Bir kimse en fazla iki sefer Cumhurbaşkanı seçilebilir kuralı ise 16 04 2017 tarihinde gerçekleştirilen halkoylamasının akabinde 6771 sayılı Kanun un 18 inci hususunun birinci fıkrasının b bendi uyarınca 6771 sayılı Kanun un kabul edilmesinden sonra birlikte yapılacak birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ait takvimin başladığı tarih olan 30 04 2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir Bu kurallardan sonuncusu 30 04 2018 tarihinde yürürlüğe girdiği için kanunların vakit bakımından uygulanmasına ait kurallar yeterince lakin bu tarihten ileriye hakikat uygulanabilecek aksi Anayasa da süreksiz bir unsur ile öngörülmediği sürece geçmişte yaşanan olaylar ve durumlar hakkında karar ve sonuç doğuramayacaktır 30 04 2018 tarihinden bugüne kadar ise Türkiye de şimdi yalnızca bir Cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldığından 2023 yılında icra edilmesi öngörülen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bu kural uyarınca hiçbir adaya kısıtlama uygulanamayacaktır
ANAYASA NIN 101 2 İNCİ UNSURUNUN YORUMU
Anayasa nın 101 inci hususunda yer alan Bir kimse en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilir kuralının fakat yürürlüğe girdiği 30 04 2018 tarihinden ileriye dönük halde uygulanabileceğini aksi açıkça Anayasa da öngörülmediği için geçmişe yürüyerek daha evvel yapılan seçimler hakkında karar ve sonuç doğuramayacağını ortaya koyan Şentop daha sonra Kemal Başak ın lafzi ve tarihi yorum sisteminden hareketle ileri sürdüğü itirazlarını da çürüttü Bu kapsamda Şentop birinci makalesinde lafzi tarihi ve sistematik yorum usulleri uyarınca Anayasası nın 101 inci unsurunda yer alan Bir kimse en fazla iki kere Cumhurbaşkanı seçilebilir kuralını yorumlamış ve kuralda yer alan Cumhurbaşkanı sözüyle anlaşılması gerekenin gerek sözün Anayasa Hukukundaki terim manası gerek kanunun yasalaşma sürecindeki dokümanların ortaya koyduğu mana gerekse bu kuralın kesimi olduğu Anayasa nın bütünü içindeki sistematik pozisyonu yeterince yürütme erki olduğunu ortaya koymuştu Buna dayalı olarak da yürütme erki seçimi niteliğinde olmayan parlamenter sistem Cumhurbaşkanlarının seçiminin bugün 101 inci unsurun uygulanmasında dikkate alınamayacağını belirtmişti
Kemal Başak imzalı yazıda ise Şentop un sistematik yorum tekniğine ait açıklamalarına itiraz edilememiş lakin lafzi ve tarihi yorum prosedürlerine ait değerlendirmeleri eleştirilmişti Şentop ise İstanbul Hukuk Mecmuası nın son sayısındaki makalesinde bu tenkitleri de yanıtladı Yeni makalesinde Şentop un bilhassa 2017 yılında cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçiş öngören Anayasa değişikliğinin görüşüldüğü Anayasa Komisyonu nun raporu hakkındaki ayrıntılı açıklamaları dikkat çekti