Dr Afacan’ın AA için kaleme aldığı yazıdan değerli kesitler şöyle
ABD nin 11 Eylül 2001 Büyükesat Escort terör hücumlarının akabinde Afganistan ve Irak işgallerine girişerek Orta Doğu da istikrarsızlığı yaymasını müteakip İran da ismini en sık duyuran bireylerden biri Kasım Süleymani oldu Geçen yıllar boyunca şöhret ve Beşevler Escort prestiji daima artan İhtilal Muhafızları Kudüs Ordusu nun şahin kumandanının askeri sonları aşan bir ehemmiyeti var ve bu değer iki temel nedene dayanıyor
İRAN GÜVENLİK DEVLETİ
İlk olarak 11 Eylül Cebeci Escort den çabucak sonra devrin ABD idaresince Irak ve Kuzey Kore ile bir arada şer ekseni ne dahil edilerek maksada konulan İran yer yer haklı yer yer de histeri boyutuna varan saiklerle tamamıyla bir güvenlik devletine dönüştü
İkinci olarak İran da Haşimi Rafsancani ve Muhammed Hatemi ile geçen 90 lar boyunca kurumsal yapısı tartışılan İhtilal Muhafızları 2000 lerde varlık nedenini dosta düşmana ispat edecek çeşitli fırsatlar buldu ve bunu da sonuna kadar kullandı Süleymani de bu sürecin değerli bir kesimi
KASIM SÜLEYMANİ DİRENİŞ KAHRAMANI MI YOKSA GARDİYAN MI
Süleymani nin destekçileri onu ülkenin kıymetli muhafızlarından ve hudut dışı direniş sınırının bekçilerinden biri olarak görüyorlar Ülkede bu kıymetli figüre karşı olanlar için ise o hapsedildikleri dünyanın kapısındaki muhafızlardan biri
Süleymani nin uzun yıllar sonra 1 Ekim akşamı İran da bir televizyon kanalında yayımlanan röportajda yaptığı değerlendirmeler onun pozisyonu ve olaylara bakışı konusunda değerli fikirler veriyor
2006 İSRAİL LÜBNAN SAVAŞI İRAN ESED NASRALLAH İŞ BİRLİĞİ
2006 yazında İsrail Lübnan a saldırdı ve İsrail Lübnan savaşı patlak verdi ABD de devrin Bush idaresinin ve bilhassa Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ın İsrail in saldırganlığını desteklemesinin bölge için ironik sonuçları oldu Savaşın sürdüğü haftalarda bir üniversite öğrencisi olarak bölgeyi gezmek üzere çıktığım seyahatte Lübnan Ürdün Suriye çizgisinde yaşananlara şahsen tanıklık etmiştim Bu süreçte gözlemlediğim birkaç konu bilhassa çarpıcıydı Başka birçok Arap başkan üzere Mısır da periyodun Devlet Lideri Hüsnü Mübarek ve Ürdün de Kral Abdullah süreçteki İran tesirinden ötürü çekimser bir tavır takınıyorken bu hal halkın bir kısmında değerli rahatsızlıklara neden oluyordu Öteki yandan İran biraz da devrin İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ın popülist karakteri nedeniyle süreçte öne plana çıkmıştı ve bilhassa Suriye sokaklarında Esed Nasrallah Ahmedinejad üçlüsünün posterlerini her yerde görmek mümkündü
İSTİHBARAT VERİSİ YOK HAMANEY’İN FERASETİ VAR
Süleymani nin röportajı süresinden ötürü ve biraz da Altı Gün Savaşı na telmihen Otuz Üç Gün Savaşı olarak da bilinen bu savaşı mevzu alıyor Savaşın art planı çıkış nedeni ve çıktıktan sonraki süreçle ilgili mevzulara değinen Süleymani nin anlattıkları İran ın olaya bakışının bilindik istikametlerini içerse de bölgedeki yeni duruma ait makul göndermeler barındırıyor Süleymani nin üzerinde durduğu birinci nokta savaşı çıkaran tarafın Hizbullah olmadığı Çünkü İsrail Lübnan a saldırdığında bundan kısa mühlet evvel iki İsrail askerini kaçırmış olan Hizbullah birtakım Arap ülkeleri tarafından savaşa neden olmakla suçlanmıştı Süleymani ise eldeki ispatların ve şahsen İsrail tarafından yapılan açıklamaların bunun aksini kanıtladığını sav ediyor Süleymani ye nazaran 2006 yılında İsrail Hizbullah ı gafil avlamak emeliyle bir müddettir hazırlık yapmaktaydı ve asker kaçırma aksiyonu savaş çıkarmak şöyle dursun aksine planladığından erken harekete geçmek durumunda bırakarak İsrail i başarısızlığa uğratmıştı Süleymani bu noktayı savaşın birinci haftasında duruma ait rapor vermek gayesiyle İran a çağırılarak Meşhed de görüştüğü İran İhtilal Rehberi Ali Hamaney in tabirlerine dayandırıyor Süleymani nin savaşın gidişatına ait müşahedelerini dinleyen Hamaney Hizbullah ın atağının İsrail in planını bozduğunu söyler
SÜLEYMANİ’DEN TUTARSIZ ARGÜMAN İRAN LÜBNAN’IN İÇ İŞLERİNE KARIŞMIYOR
Süleymani nin röportajda üzerinde durduğu başka bir husus da İran ın savaş sürecine bakışı Kudüs Ordusu Komutanı na nazaran İran ın bu savaşa ait bakışını belirleyen üç öge vardı ABD nin Irak ve bölgedeki varlığı ve saldığı dehşet Arap ülkelerinin İsrail yanlısı hali gizlice İsrail i desteklemeleri Lübnan ın güneyinde demografiyi değiştirme projesine art çıkmaları ve İsrail in savaşı fırsat bilerek Hizbullah tan bütünüyle kurtulmayı amaçlaması Hasebiyle Süleymani ye nazaran İran ın süreçteki dahli Lübnan ın içişlerine müdahale etmeyi değil bu planların önüne geçmeyi amaçlıyordu Süleymani İran ın verdiği dayanağın mahiyeti konusunda ise Hizbullah a verilen manevi dayanağın yanı sıra teçhizat ve para yardımından bahsediyor
İRAN SİYASETLERİNDE HAMANEY DERVİŞÇİLİĞİ
Beklendiği üzere Süleymani nin anlatısında Ali Hamaney in liderliğine özel bir vurgu var Hamaney in süreci somut istihbarî bilgilerin de ötesinde değerlendirdiğini savunan Süleymani savaş şimdi başlamış ve Lübnan ın güneyinden başlayarak çeşitli yerlerinde binalar yerle bir oluyorken Hamaney in Meşhed deki kelam konusu görüşmede bu savaştan çıkacak zaferin Hicretten sonra Medine deki birinci yıllarda meydana gelen ve Müslümanlar lehine sonuçlanan Hendek Savaşı zaferi üzere olacağını söylediğini kaydediyor Bu görüşmenin olduğu tarihte ufukta rastgele bir zafer belirtisi görmediğini belirten Süleymani Hamaney in bu değerlendirmesinin de takvadan kaynaklı bir ferasete dayandığını savunuyor Süleymani ayrıyeten Hizbullah a dayanak konusunda Tahran daki bütün yetkililerin görüş birliğinde olduğunu savunuyor ve bunun bütüncül olarak Kutsal Direniş yaklaşımına dayalı olduğunu belirtiyor
Şİİ MEZHEPÇİLİĞİ İRAN İLE DORUK NOKTASINDA
Kasım Süleymani nin değerlendirmeleri dikkatle takip edildiğinde savaş sürecine bakışının mezhepçi bir yaklaşım taşıdığı görülür Örneğin Süleymani savaşın birinci günlerindeki müşahedelerini aktarırken Lübnan da Şii köyleri bombalanırken çabucak yakınındaki Hıristiyan ya da Sünni köylerinde insanların nargile içecek kadar rahat olduğunu belirtiyor Süleymani nin Arap devletlerinin sürece ait tutumu konusundaki yaklaşımı ise son derece eleştirel
İsrail in bölgedeki saldırganlığının açık örneklerinden biri olan 2006 savaşının akabinde bölgedeki fasit daire daha da karmaşık bir hal aldı Bir yandan Hizbullah ı çökertmek isteyen İsrail bunu başaramazken başka yandan İran bu savaş vesilesiyle bölgedeki güç ve itibarını artırdı Ama öbür yandan İran birkaç sene sonra Suriye deki savaşta da etkin taraflardan biri haline gelerek bölgede kendi imkân ve kapasitelerini zorlayan bir sürece girdi
İRANLILAR SÜLEYMANİ İLE BİREBİR FİKİRLERİ PAYLAŞMIYOR
Kasım Süleymani yi dinlerken anlattıklarının ülkesinde lakin sayısı azalmakta olan bir kitleye manalı geleceğini görmemek imkânsız İranlılar ülkelerinin dış siyasetinin ve güvenlik yaklaşımının rasyonelleşmesini bekliyor Süleymani nin hayatını verdiğini söylediği Kutsal Direniş birçok İranlı açısından pek bir mana taşımıyor Bu nedenle ondan bir siyasi kurtarıcı ya da önder çıkarma uğraşları sonuç vermeyecektir
Belki de muhafazakârlar Süleymani yi geçiş devrinde bir vitrin materyali olarak kullanıyorlar süreç tamamlandığında ise Süleymani ve emsalleri eski bir paradigmanın muhafızları olarak anılır hale gelecekler